Podstawy refleksoterapii

Homeostaza

Organizm ludzki ma pewne własne mechanizmy leczące. Tłumaczy to gojenie się ran, ponowne zrastanie złamanych kości i ustępowanie większości ostrych chorób – nawet wtedy, gdy ich nie leczymy. Dążenie organizmu do odzyskania równowagi i powrotu do zdrowia nazywamy homeo-
stazą.
Homeostaza to proces dynamiczny. Mechanizmy odpowiedzialne za przywracanie równowagi uruchamiane są przez każde działanie organizmu oraz wszelkiego rodzaju zmiany środowiska wewnętrznego i zewnętrznego. Zgodnie z takim sposobem pojmowania ostre choroby, takie jak grypa, wysypki czy biegunka, są wynikiem procesów homeostatycznych, mających na celu uwolnienie organizmu od substancji trujących.
Skutkiem tradycyjnych metod leczenia jest często wyłącznie osłabienie objawów chorobowych. Opisane w tej książce metody leczenia charakteryzują się próbą samodzielnego oddziaływania na chorobę poprzez aktywizację naturalnych sił obronnych organizmu.

Czym jest refleksoterapia?

Od stuleci wiadomo, że na ciele znajduje się kilkaset aktywnych punktów i aktywnych stref. Pobudzenie aktywnych punktów i stref za pomocą, na przykład nacisku, ukłucia igłą lub masażu, wywołuje reakcję w odpowiedniej części ciała lub narządzie.
Na tym zjawisku opiera się metoda refleksoterapii, stosowana od stuleci przy leczeniu chorób. Na podobnej zasadzie działa akupunktura, akupresura i diagnostyka tęczówki. Punkty i strefy aktywne położone są często w dużym oddaleniu od danego narządu. Oddziaływanie na odpowiedni organ jest tym lepsze, im dokładniej i staranniej pobudzamy strefę lub punkt refleksoryczny.
Lecznicze działanie refleksoterapii opiera się na przekonaniu, że strefy i punkty refleksoryczne połączone są z odpowiednimi narządami za pomocą kanałów energetycznych. Takie połączenia umożliwiają przywrócenie stabilności energetycznej, usunięcie przeszkód z dróg, którymi przepływają impulsy energetyczne, oraz ustalenie właściwego kierunku przepływu energii. Wiadomo, że na stopie znajduje się ponad 70 000 zakończeń nerwów. Pobudzając je działamy na odpowiadające im narządy. Niemiecki neurolog Walter Frohneberg udowodnił w latach 80. istnienie połączeń między strefami refleksorycznymi stóp a układem nerwowym.
Zjawisko refleksów znane jest także medycynie tradycyjnej. Pola Heada są to na przykład powierzchnie na skórze (tak zwane dermatomy), mające połączenie z narządami wewnętrznymi, takimi jak żołądek, serce i nerki. W przypadku schorzenia jednego z tych narządów odpowiednia powierzchnia na skórze reaguje nadmierną wrażliwością, na przykład przy schorzeniu pęcherzyka żółciowego odczuwamy bóle na skórze w obrębie prawego barku. Wykorzystując zjawiska refleksów lekarz może obniżyć przyspieszone tętno, uciskając gałkę oczną lub tętnicę szyjną, ewentualnie zalecając wyciągnięcie języka. Laicy traktują takie metody ze sceptycyzmem, mimo że są to działania odruchowe, dające się wytłumaczyć na gruncie anatomii (dr Ormos).

Strefy refleksoryczne na stopach i dłoniach

Stopy ustawione obok siebie są lustrzanym odbiciem ciała ludzkiego. Stanie się to bardziej zrozumiałe po przestudiowaniu ilustracji 1. Zgodnie z nią strefy refleksoryczne należące do narządów głowy, takich jak mózg, oczy, uszy i nos, umiejscowione są na palcach stóp. Strefy narządów znajdujących się w klatce piersiowej, a więc serca i płuc, położone są – zgodnie z ich usytuowaniem anatomicznym – na zewnętrznym brzegu stopy. Strefy organów jamy brzusznej, czyli jelit, narządów płciowych, nerek, pęcherza moczowego i moczowodów, ulokowane są w środkowej części stopy. Wewnętrzny brzeg stopy odpowiada środkowej linii ciała; tutaj znajduje się strefa kręgosłupa.
Strefy stanowią odpowiednik anatomicznego położenia narządów. Właściwe „umiejscowienie” narządów na stopach ułatwia odnalezienie ich stref refleksorycznych. Na przykład szukując stref oczu, trzeba sobie uświadomić, że znajdują się one pośrodku głowy. Z łatwością odnajdziemy je wówczas przy środkowych palcach stóp.
Na podeszwie stopy odzwierciedlone są głowa i tułów, bez kończyn. Odkryto jednak, że dłonie, łokcie, biodra i kolana mają swoje strefy refleksoryczne na stopach, nawet jeśli nie zgadzają się one z ich położeniem anatomicznym. Stwierdzono również, że poszczególne narządy, jak serce, mają strefy refleksoryczne nie tylko zgodne ze swoim położeniem anatomicznym, ale również w innych miejscach na podeszwie stopy. Miejsca te określane są jako „strefy uzupełniające”. Strefy położone na grzbiecie stopy nie są przedmiotem tej książki, ponieważ do celów diagnostycznych wystarczy badanie samej podeszwy.
Dłoń stanowi odzwierciedlenie stopy. Podeszwa stopy odpowiada powierzchni dłoni, a grzbiet stopy grzbietowi ręki. Ze względu na większą dostępność dłoni oddziaływanie na jej strefy możliwe jest w każdym miejscu w dowolnym momencie bez specjalnego wysiłku fizycznego. Ilustracje stref refleksorycznych na dłoniach (ilustracje 9 – 27) pokazują, że na palcach znajdują się strefy głowy, a pod nimi strefy narządów położonych w klatce piersiowej. W śródręczu odnajdziemy strefy organów jamy brzusznej.
Nie tylko stopa i dłoń, ale również cała ręka i noga stanowią lustrzane odbicie. Powiązane ze sobą są więc staw skokowy i nadgarstkowy, staw kolanowy i łokciowy, a także staw barkowy i biodrowy. W praktyce bóle stawu kolanowego można leczyć masowaniem łokcia.
Uwzględnienie faktu, że narządy parzyste, takie jak nerki, czy narządy leżące w obu połowach ciała, jak jelita, mają strefy na obydwóch stopach i dłoniach, ułatwia orientację w tablicach stref. Strefy organów pojedynczych, takich jak wątroba czy śledziona, znajdują się na jednej – odpowiedniej – stopie lub dłoni. Na przykład strefy wątroby należy szukać po prawej, a śledziony po lewej stronie.
Różne podręczniki podają odmienne lokalizacje niektórych stref refleksorycznych, ponieważ niektóre narządy, na przykład serce, mogą mieć kilka stref uzupełniających. W tej książce uwzględniam tylko te strefy, które znam z własnego doświadczenia i o których istnieniu i skuteczności jestem przekonana.

Strefy refleksoryczne na innych częściach ciała

Lustrzane odbicie organizmu pojawia się nie tylko na stopach i dłoniach, ale również na języku i na wargach (ilustracje 2 i 3). Te strefy służą jednak raczej diagnostyce niż leczeniu.
Wszystkie narządy są ponadto połączone z uszami. Kształt ucha przypomina embrion postawiony na głowie. Zgodnie z tą pozycją na uszach umieszczone są odpowiednie punkty refleksoryczne. Strefy refleksoryczne narządów głowy znajdują się na płatku małżowiny usznej. Dlatego możliwe jest leczenie schorzeń przez pobudzanie aktywnych punktów uszu (ilustracja 4).
Również na tęczówce znajdują się punkty refleksoryczne (ilustracja 5). W przypadku choroby pojawiają się tam charakterystyczne zmiany. Ich rozpoznawanie stanowi podstawę irydologii.

Masaż stref refleksorycznych

Metoda leczenia nazywana refleksologią, masażem podeszwy stopy i powierzchni dłoni lub terapią stref opiera się na masowaniu stref refleksorycznych stopy i dłoni.
Z metodą tą zapoznał mnie lekarz, profesor J. Leonards, podczas mojego stypendium w Stanach Zjednoczonych. Zwolenniczką tej metody zostałam jednak znacznie później, wówczas gdy za jej pomocą udało mi się uwolnić od przewlekłych dolegliwości, powracającego zapalenia pęcherza, zaburzeń równowagi, zapalenia dziąseł, schorzeń reumatycznych, nadczynności tarczycy i uderzeń gorąca związanych z klimakterium.
Przed leczeniem innych tą metodą należy wypróbować jej skuteczność na sobie.
Praktyka dowodzi, że masaż stref refleksorycznych ma następujące działanie:
•  Pobudza układ krążenia i cyrkulację limfy, a także wspomaga układ immunologiczny.
•  Stymuluje wydalanie i usuwanie niestrawionych składników pokarmowych z organizmu.
•  Reguluje gospodarkę hormonalną.
•  Wpływa na produkcję enzymów (z własnego doświadczenia wiem, że masaż stref refleksorycznych powoduje obniżenie podwyższonego poziomu enzymów wątrobowych przy schorzeniach wątroby).
•  Łagodzi ból, co może być związane z uwalnianiem substancji morfinopodobnych, tak zwanych endomorfin.
•  Odpręża przy stanach pobudzenia nerwowego, nadmiernym obciążeniu psychicznym. Pozytywnie wpływa na uczucia i myśli.